ارز دیجیتال محرمانه یا پرایوسی کوین (Privacy Coin) نوعی ارز دیجیتال است که با پنهان کردن اطلاعات مربوط به جابهجایی توکنها در شبکههای بلاک چینی، امنیت و حریم خصوصی کاربران را حفظ میکند. به عبارت دیگر، این ارزها باعث میشوند که شناسایی و پیگیری ارسال توکنها بین افراد دشوار شود.
ماهیت شفاف و واضح بلاکچینهای عمومی به کاربران این امکان را میدهد که تمامی تراکنشها و فعالیتهای انجام شده در شبکه را مشاهده کنند. این ویژگی در زمان طراحی و ایجاد بلاکچین و ارز دیجیتال بیتکوین بسیار مهم بود و در جلب اعتماد کاربران و توسعهدهندگان شبکه تأثیر زیادی داشت.
این ارزها با یگدیکر متفاوت اند و هر کدام به روش خاصی سعی در پنهان کردن تراکنشهای کاربران دارند. با این حال، به طور کلی میتوان آنها را به عنوان راهی برای جلوگیری از مداخله و سرکشی غیرضروری دیگران در امور مالی شخصی دانست.
در این مقاله از آکادمی استاد ترید، میخواهیم علاوه بر توضیح اینکه ارز دیجیتال محرمانه چیست و چگونه کار میکنند، به معرفی مهمترین پرایوسی کوینها بپردازیم و توضیح کوتاهی درباره هر کدام بدهیم.
پرایوسی کوین (Privacy Coin) چیست؟
پرایوسی کوین یا ارز دیجیتال محرمانه نوعی ارز دیجیتال است که روی شبکه بلاک چین ساخته شده و به کاربران این امکان را میدهد که تراکنشها و معاملات خود را مخفی نگه دارند.
این ویژگی مفید باعث ایجاد بحثهای زیادی شده است. طرفداران این فناوری معتقدند که حفظ حریم شخصی حق اساسی انسانهاست و تراکنشهای مخفی میتوانند کاربردهای خاصی داشته باشند، مانند کمک به مبارزان در برابر حکومتهای سرکوبگر. اما مخالفان باور دارند که این چنین ارزها به ابزاری برای پولشویی و فعالیتهای غیرقانونی تبدیل شده و خلافکاران از آن سوءاستفاده میکنند.
مطلب پیشنهادی: بهترین استخرهای استخراج بیت کوین
پرایوسی کوین
مهمترین مزیت کوینهای محرمانه، فراهم کردن حریم شخصی و امنیت بیشتر در استفاده از فناوری بلاک چین است. بسیاری از کاربران نمیخواهند تراکنشهایشان ثبت و ردیابی شود و ترجیح میدهند ناشناس بمانند. این امکان در خرید ارزهای غیرمحرمانه مانند تتر وجود ندارد، اما پرایوسی کوینها تا حدی امنیت و حریم شخصی را برای این کاربران فراهم میکنند.
ارز دیجیتال محرمانه قابلیت تعویض بهتری نسبت به بیت کوین و اتریوم دارد. این به این خاطر است که نهادهای قانونی میتوانند تراکنشهای کاربران را پیگیری کنند و بر اساس آن خدمات بدهند یا ندهند. اما در والتهای ارزهای محرمانه، هیچ سابقهای وجود ندارد، بنابراین کاربران احساس آزادی بیشتری در استفاده از داراییهای خود دارند.
نحوه کار ارز دیجیتال محرمانه
اگر ویژگیهای حفظ حریم شخصی را از ارزهای دیجیتال محرمانه بگیریم، آنها به ارزهایی مانند بیت کوین یا اتریوم شباهت زیادی پیدا میکنند. همه این ارزها بر پایه بلاک چین غیرمتمرکز کار میکنند و تعدادی نود ناشناس مسئول تأیید تراکنشها هستند. اما فناوری حفظ حریم شخصی در پرایوسی کوینها آنها را متمایز میکند. این ارزها روشهای مختلفی برای مخفی کردن هویت و تاریخچه تراکنش کاربران دارند که در ادامه به چند مورد اشاره خواهیم کرد.
آدرس مخفی در ارزهای حریم شخصی
هر بار که کاربری بخواهد ارز دیجیتال دریافت کند، یک آدرس جدید ایجاد میکند و بعد از دریافت رمز ارز، آن آدرس به سرعت از کیف پول حذف میشود. مونرو (Monero) معروفترین ارز دیجیتال محرمانه است که از این روش استفاده میکند.
مونرو برای هر کاربر یک آدرس عمومی ایجاد میکند و برای مشاهده تراکنشهای ورودی، یک کلید خصوصی و برای خرج کردن داراییها، یک کلید خصوصی دیگر دارد. به طور کلی، کاربر بعد از خرید مونرو میتواند با آرامش خاطر آن را به کیف پول خود منتقل کند و بدون نگرانی از ردگیری آدرسهای خود، خرج کند.
امضای گردشی
در این روش، با گروهبندی چند کاربر در یک حلقه و استفاده از امضای گردشی برای تراکنشها، هویت هر کاربر مخفی میماند. به عبارت دیگر، منبع اصلی امضای هر تراکنش و کلید خصوصی مرتبط با آن قابل شناسایی نیست.
هر بار که مقداری ارز دیجیتال ارسال میشود، پروتکل به صورت تصادفی تعدادی از امضاهای قدیمی را انتخاب کرده و به تراکنش اضافه میکند. از آنجا که یک کاربر مشخص نیز تراکنش را با کلید خود امضا کرده است، نود در اعتبارسنجی دچار مشکل نمیشود. اما اطلاعات موجود در ترا transaction به حدی پیچیده است که نمیتوان امضای واقعی را به آدرس منبع ارتباط داد.
کاربرد پرایوسی کوین چیست؟
مشخصههای امنیتی ارزهای دیجیتال محرمانه باعث شده که برخی کاربران آنها را مختص کلاهبرداران، خلافکاران و هکرها بدانند. هرچند نمیتوان انکار کرد که برخی فعالیتهای غیرقانونی با استفاده از این کوینها انجام میشود، اما تحقیقات نشان داده است که این افراد هنوز بیشتر از بیت کوین استفاده میکنند. دلیل این امر دسترسی آسانتر و نقدینگی بالاتر بیت کوین است. در مقابل، کوینهای محرمانه معمولاً نقدینگی کمتری دارند و به همین دلیل خلافکاران نمیتوانند به راحتی درآمد خود را به ارز فیات تبدیل کنند.
با این حال، بسیاری از فعالان حوزه کریپتوکارنسی بر اهمیت و نقش بزرگتر پرایوسی کوینها در دنیای ارز دیجیتال تأکید دارند. به عنوان مثال، گزارشی که در سال ۲۰۲۰ توسط شرکت حقوقی پرکینز منتشر شد، نشان میدهد که این کوینها به خودی خود تهدیدی برای قوانین ضدپولشویی جهانی نیستند. گزارش همچنین بیان میکند که مزایای استفاده از این ارزها به مراتب بیشتر از ریسکهای مالی آنهاست.
از جمله کاربردهای قانونی این ارزها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ حریم شخصی: امکان انجام تراکنشها بدون افشای اطلاعات شخصی.
- امنیت مالی: جلوگیری از سرقت هویت و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات مالی کاربران.
- معاملات بینالمللی: تسهیل انتقال وجه بین کشورها بدون نیاز به نهادهای واسط.
- حفاظت از دادهها: امنیت بیشتر برای کاربران در برابر حملات سایبری و نقض دادهها.
- دسترسی به خدمات مالی: فراهم کردن امکان استفاده از خدمات مالی برای افرادی که به دلایل مختلف نمیتوانند از سیستمهای بانکی سنتی بهرهمند شوند.
مزایا و معایب پرایوسی کوینها
مزیت اصلی استفاده از ارزهای محرمانه، افزایش امنیت و حفظ حریم شخصی کاربران در مدیریت داراییهای دیجیتال است. علاوه بر این، این تکنولوژی مزایای دیگری نیز دارد.
این ارزها مانند مونرو به دلیل عدم وجود تاریخچه تراکنش، نقدشوندگی و تعویضپذیری بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتال معمولی مانند بیت کوین دارند. در حالی که بیت کوین به عنوان یک دارایی تعویضپذیر شناخته میشود، مدل UTXO (خروجی خرج نشده تراکنش) که در آن استفاده شده، امکان ردگیری تمام تراکنشهای BTC را تا زمان استخراج توسط ماینر فراهم میکند.
این ویژگی باعث میشود که کاربران نتوانند به راحتی هویت خود را مخفی کنند و تاریخچه مالیشان قابل پیگیری باشد. برعکس، ارزهای محرمانه با تکنیکهای خاص خود، اطلاعات تراکنشی را مخفی نگه داشته و از شفافیت بیشتر جلوگیری میکنند.
به همین دلیل، گاهی اوقات مقداری بیت کوین در فعالیتهای غیرقانونی مورد استفاده قرار میگیرد و توسط مراجع قانونی به عنوان «ارز دیجیتال آلوده» شناسایی میشود. این نوع رمزارزها معمولاً تعویضپذیری کمتری نسبت به کوین یا توکنهای غیرآلوده دارند.
اگر کاربری ناخواسته مقداری BTC آلوده دریافت کند، ممکن است نتواند آن را به راحتی در یک صرافی متمرکز نقد کند. اما در مورد این ارزها، چنین مشکلی وجود ندارد و ارز دیجیتال محرمانهای که دریافت میشود همیشه قابل تعویض و نقد شدن است.
با این حال، بزرگترین ریسک و خطر استفاده از پرایوسی کوینها در زمینه قانونگذاری مطرح میشود. بسیاری از قانونگذاران نگران هستند که مجرمان از کوینهای محرمانه برای فعالیتهای غیرقانونی استفاده کنند. به همین دلیل، بسیاری از صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال، مانند مونرو و دیگر ارزها را در پلتفرم خود برای معامله ارائه نمیدهند.
علاوه بر مشکلات ذکر شده، یکی دیگر از معایب و ریسکهای استفاده از کوینهای محرمانه این است که در صورت دزدیده یا گم شدن دارایی، امکان ردگیری و پیدا کردن آن وجود ندارد، زیرا هیچ تاریخچه تراکنشی قابل دسترسی نیست. این موضوع ریسک کاربرانی که از ارزهای محرمانه استفاده میکنند را افزایش میدهد.
معروف ترین کوینهای محرمانه
در ادامه به معرفی بهترین ارزهای پرایوسی پرداختهایم:
ارز مونرو (Monero)
پروژه مونرو در سال ۲۰۱۴ به عنوان یک پرایوسی کوین با تمرکز کامل بر حفظ حریم شخصی و امنیت کاربر راهاندازی شد و بسیاری آن را به عنوان یکی از محرمانهترین ارزهای دیجیتال در این حوزه میشناسند.
بلاک چین مونرو به صورت متن باز و به عنوان یک شبکه عمومی غیرمتمرکز فعالیت میکند، اما تمامی اطلاعات مربوط به تراکنشها، از جمله آدرس فرستنده و گیرنده و مقدار ارسال شده، مخفی هستند. مونرو برای تأمین این سطح از امنیت و محرمانگی از تکنولوژیهای مختلفی نظیر آدرسهای مخفی و امضای گردشی بهره میبرد.
یکی از ویژگیهای منحصربهفرد ارز دیجیتال مونرو، الگوریتم استخراج آن است. برخلاف بیت کوین که برای استخراج به دستگاههای قدرتمند مانند ASIC نیاز دارد، مونرو را میتوان با پردازندههای معمولی CPU و GPU نیز استخراج کرد.
ارزدیجیتال زی کش (Zcash)
پروژه زیکش در سال ۲۰۱۴ تحت نام زیرو کش (Zerocash) به عنوان فورکی از بیت کوین راهاندازی شد. اما در سال ۲۰۱۶، شرکتی به نام Electric Coin Company توسعه این پروژه را بر عهده گرفت و این همکاری همچنان ادامه دارد. زیکش با بهرهگیری از فناوری اثبات بینیاز به دانش (Zero Knowledge)، اطلاعات مربوط به تراکنشهای کاربران، شامل آدرس فرستنده و گیرنده و مقدار ارسال شده را به طور کامل مخفی نگه میدارد و بدین ترتیب نقش خود را به عنوان یک پرایوسی کوین ایفا میکند.
ارز دش (Dash)
پروژه دش به کاربران این امکان را میدهد که تراکنشهای محرمانه خود را از طریق قابلیتی به نام PrivateSend انجام دهند، که توانایی مخفی کردن اطلاعات تراکنشها را دارد. این پروژه در سال ۲۰۱۴ با نام Darkcoin راهاندازی شد، اما یک سال بعد نام خود را به Dash تغییر داد و تصمیم گرفت بر روی پرداختهای غیرمتمرکز و محرمانه تمرکز کند.
مطلب پیشنهادی: بهترین ایردراپ های معتبر تلگرام
آیا بیت کوین به عنوان ارز محرمانه شناخته میشود؟
بله، ناشناس بودن یکی از بزرگترین مزایای ارزهای دیجیتال به شمار میرود. در سالهای اولیه، بیت کوین به عنوان ارزی محبوب در بازارهای غیرقانونی و دارک وب شناخته میشد، زیرا کاربران میتوانستند بدون نیاز به افشای هویت واقعی خود تراکنش انجام دهند. این ویژگی باعث جذب افرادی شد که به دنبال حفظ حریم خصوصی خود بودند.
درست است که بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال عمومی طراحی شده و تمامی تراکنشها بر روی بلاک چین آن قابل مشاهده هستند. این ویژگی باعث میشود که در حالی که هویت کاربران به طور مستقیم فاش نمیشود، اما تاریخچه تراکنشها و موجودی آدرسها به راحتی قابل ردیابی و تحلیل است. بنابراین، برخلاف پرایوسی کوینها، بیت کوین واقعاً ناشناس نیست و میتواند اطلاعات حساسی را در اختیار نهادهای نظارتی قرار دهد.
پروتکل بیت کوین هویت کاربران را به طور کامل مخفی نمیکند و اطلاعات تراکنشها در بلاک چین عمومی قابل مشاهده است. با این حال، اگر مالکیت آدرسها ناشناخته باقی بماند، میتوان تا حدی از شناسایی کاربران جلوگیری کرد.
این امنیت نسبی ممکن است برای برخی کاربران کافی باشد، اما کسانی که به حریم خصوصی بیشتری نیاز دارند، معمولاً به پرایوسی کوینها مانند مونرو یا زیکش روی میآورند که قابلیتهای بیشتری برای مخفی کردن جزئیات تراکنشها ارائه میدهند.
بروزرسانی تپروت (Taproot) در پروتکل بیت کوین بهبودهایی در حریم خصوصی و کارایی تراکنشها ایجاد کرده است. این بروزرسانی امکان ثبت تراکنشهای پیچیده بهعنوان تراکنشهای عادی را فراهم میکند و بدین ترتیب، جزئیات قراردادهای هوشمند را مخفی نگه میدارد.
با این حال، همانطور که اشاره کردید، تا زمانی که استفاده از این قابلیت به طور گستردهای پذیرفته نشود، تأثیر آن بر حفظ حریم خصوصی کاربران محدود خواهد بود و بیت کوین همچنان نمیتواند به عنوان یک پرایوسی کوین شناخته شود.
با توجه به همه این موارد، میتوان گفت بهترین راه برای حفظ امنیت و حریم خصوصی در شبکه بلاک چین بیت کوین، استفاده از میکسرها و پروتکلهای ترکیبکننده ارز دیجیتال است. این ابزارها توکنهای شما را با توکنهای دیگران مخلوط کرده و سپس مقداری رمز ارز به هر شخص دریافتکننده ارسال میکنند. این کار باعث میشود شناسایی اینکه چه کسی به چه کسی رمز ارز ارسال کرده، بسیار دشوار شود.
آیا استفاده از پرایوسی کوین قانونی است؟
در سالهای اخیر، قانونگذاران در کشورهای مختلف برای جلوگیری از تأمین مالی فعالیتهای غیرقانونی در بازار سیاه، قوانین سختگیرانهای درباره ارزهای دیجیتال وضع کردهاند. استرالیا و کره جنوبی به صرافیها اجازه نمیدهند که خدمات خود را به ارزهای خصوصی ارائه دهند و ژاپن نیز این نوع ارزها را کاملاً ممنوع کرده است.
به طور کلی، سختتر شدن فرآیند احراز هویت (KYC) توسط نهادهای مبارزه با پولشویی ممکن است شرایط را برای کاربران ارزهای خصوصی دشوارتر کند. با این حال، هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان استفاده از این نوع ارز دیجیتال رایج است.
آینده ارزهای پرایوسی
با رشد بیشتر بازار و اکوسیستم ارز دیجیتال، قطعاً شاهد ظهور انواع جدید کوینها و توکنها با کاربردها و ویژگیهای خاص خواهیم بود. کوین های محرمانه تا به حال با ارائه تراکنشهای سری و منعطف در پرداختها، نحوه پرداخت در بلاک چین را تغییر دادهاند. اما این موضوع همچنین سوالاتی درباره شفافیت تراکنشها ایجاد کرده است.
برای ایجاد یک محیط امن در ارزهای دیجیتال، نه باید همه چیز کاملاً شفاف باشد و نه اینکه همه چیز کاملاً مخفی بماند. قانونگذاران برای جلوگیری از فعالیتهای غیرقانونی و حفاظت از کاربران عادی نیاز به قدرت تصمیمگیری دارند. اما سوال این است که آیا قوانین پیشنهادی با اصول پرایوسی کوینها سازگار خواهد بود یا نه؟
همچنین، کسبوکارهای مرتبط با بلاک چین به مقداری حریم خصوصی نیاز دارند تا از افشای اطلاعات و فعالیتهای غیرقانونی جلوگیری کنند. در آینده باید ببینیم چه فناوریهایی برای بهبود امنیت و حفظ حریم شخصی کاربران ارائه میشود و همزمان مانع سوءاستفاده از پرایوسی کوینها خواهد شد. اما در حال حاضر، بیت کوین و ارزهای دیجیتال محرمانه مانند مونرو، زی کش و دش تا حد زیادی این نیازها را برطرف کردهاند.