ای بیخبران شکل مجسم هیچ است

این مصرع آغازین یکی از رباعیات مشهور عمر خیام است که به شرح زیر ادامه می‌یابد:

ای بی‌خبران، شکل مجسّم هیچ است     وین طارم نه سپهر ارقم هیچ است

خوش باش که در نشیمن کون و فساد      وابستهٔ یک دمیم و آن هم هیچ است

در این رباعی، خیام به ناپایداری و بی‌ارزشی ظواهر دنیا اشاره می‌کند و توصیه می‌کند که در این جهان گذرا، لحظه را غنیمت شمریم.

معنی واژگان:

• بی‌خبران: کسانی که از حقیقت زندگی و ناپایداری دنیا آگاه نیستند.
• شکل مجسّم: پیکرهای مادی و ظاهری.
• طارم نه سپهر ارقم: آسمان نه‌گانهٔ پیچیده و رنگارنگ.
• نشیمن کون و فساد: جهان مادی که محل پیدایش و نابودی است.
• وابستهٔ یک دمیم: تنها برای لحظه‌ای کوتاه در این دنیا حضور داریم.

تفسیر:

خیام در این رباعی به ناپایداری و بی‌ارزشی ظواهر دنیا اشاره می‌کند. او می‌گوید که پیکرهای مادی و آسمان‌های بلند، همگی بی‌ارزش و ناپایدارند. بنابراین، توصیه می‌کند که در این جهان گذرا، لحظه را غنیمت شمریم و از زندگی لذت ببریم، زیرا حضور ما در این دنیا بسیار کوتاه و ناپایدار است.