شعر خرد و دانش فردوسی

در این مقاله به بررسی شعر «خرد و دانش» از حکیم ابوالقاسم فردوسی پرداخته خواهد شد. ابتدا متن کامل شعر آورده می‌شود و سپس به معنی و تفسیر ابیات آن می‌پردازیم.

متن شعر خرد و دانش

توانا بود هر که دانا بود
ز دانش دل پیر برنا بود
بیاموز و بشنو ز هر دانشی
که یابی ز هر دانشی رامشی
گریزان شو از نادانان چو باد
که نادان به هر جا بود بیداد
چو بی‌دانشند، آسان بکار
همی دار، کز دانش آید به کار
خداوند جان و خرد راه ماست
هر آنکس که دانش ندارد، فناست

معنی ابیات

در این بخش به توضیح ساده و روان ابیات پرداخته‌ایم:

– **توانا بود هر که دانا بود / ز دانش دل پیر برنا بود**
هر کس که دانا باشد، توانا نیز خواهد بود و دانش می‌تواند دل پیر را جوان نگه دارد.

– **بیاموز و بشنو ز هر دانشی / که یابی ز هر دانشی رامشی**
از هر دانشی که می‌توانی، بیاموز و بشنو، زیرا با یادگیری هر دانش، به آرامش خواهی رسید.

– **گریزان شو از نادانان چو باد / که نادان به هر جا بود بیداد**
از افراد نادان مانند باد دوری کن، زیرا نادان در هر جا که باشد، بی‌عدالتی می‌آورد.

– **چو بی‌دانشند، آسان بکار / همی دار، کز دانش آید به کار**
اگر افراد بی‌دانش هستند، امور به سادگی پیش نمی‌رود، زیرا دانش است که کارها را به‌خوبی پیش می‌برد.

– **خداوند جان و خرد راه ماست / هر آنکس که دانش ندارد، فناست**
خداوند راهنمای جان و خرد ماست و هر کس که دانش ندارد، محکوم به نابودی است.

تفسیر و تحلیل کلی شعر

شعر «خرد و دانش» از حکیم ابوالقاسم فردوسی بر اهمیت دانش و خرد در زندگی انسان تأکید دارد. فردوسی با بیانی شیوا و پرمعنا، یادگیری و دانش‌پژوهی را به‌عنوان راهی برای توانمندی و آرامش معرفی می‌کند. او معتقد است که دانش می‌تواند حتی دل‌های پیر را جوان نگه دارد و انسان را به سوی زندگی بهتر هدایت کند. همچنین، دوری از نادانی و نادانان از دیگر نکات مهم این شعر است که فردوسی به آن پرداخته است. در کل، این شعر پیام‌آور اهمیت یادگیری مداوم و پرهیز از نادانی است و نقش دانش را در رشد فردی و اجتماعی برجسته می‌کند.