شاه صفی، ششمین پادشاه سلسله صفوی، یکی از چهرههای مهم تاریخ ایران است که آرامگاه او در جوار حرم حضرت معصومه (س) در قم واقع شده است. این مقاله به بررسی جزئیات محل دفن و تاریخچه آن میپردازد و به سوالات زیادی که ممکن است برای بازدیدکنندگان و علاقهمندان به تاریخ مطرح شود، پاسخ میدهد.
محل دقیق قبر شاه صفی
قبر شاه صفی در جوار حرم حضرت معصومه (س) در قم قرار دارد. این آرامگاه ابتدا در سمت قبله حرم مطهر بود، اما در دوره قاجار و بهدنبال توسعه و تعمیرات حرم، به داخل روضه مطهره منتقل شد. در این فرآیند، صورت قبر برداشته و آرامگاه با فضای داخلی حرم یکپارچه گردید.
تاریخچه آرامگاه شاه صفی
ابتدای ساخت و تغییرات دوره قاجار
در زمان حکومت شاه صفی و پس از مرگ او در سال ۱۰۵۲ هجری قمری، آرامگاهی برای او در جوار حرم حضرت معصومه (س) ساخته شد. این مکان برای زائرانی که از صحن زنانه وارد میشدند نیز به عنوان زیارتگاهی مهم محسوب میشد. در دوره قاجار، با توسعه حرم، آرامگاه به داخل روضه مطهره منتقل شد و صورت قبر شاه صفی برداشته شد.
تغییرات و نگهداری آثار آرامگاه
پس از انتقال آرامگاه به داخل روضه مطهره، صندوق قبر شاه صفی که اثری بسیار نفیس از هنر خاتمکاری و منبتکاری دوره صفوی است، به موزه آستانه منتقل شد. این صندوق شامل آیاتی از سوره «یس» است که بر روی هر چهار بدنه آن نقش بسته است.
اهمیت آرامگاه در تاریخ صفوی و قاجار
شاه صفی نخستین پادشاه از خاندان صفوی بود که در قم به خاک سپرده شد. پس از او، سه پادشاه دیگر صفوی و دو پادشاه قاجار نیز در این مکان دفن شدند. این امر نشاندهنده اهمیت قم به عنوان مکانی مقدس و مهم در تاریخ ایران است.
جنبههای هنری و فرهنگی آرامگاه
صندوق خاتمکاری
صندوق قبر شاه صفی یکی از نمونههای برجسته هنر خاتمکاری و منبتکاری دوره صفوی است. این صندوق نه تنها به دلیل زیباییهای هنری خود بلکه به دلیل نگهداری از آن در موزه آستانه، اهمیت زیادی دارد. آیاتی از قرآن کریم بر روی این صندوق نقش بسته که به ارزش معنوی آن میافزاید.
نتیجهگیری
آرامگاه شاه صفی در قم بخشی از تاریخ و هنر ایران را به نمایش میگذارد. با وجود تغییرات و توسعههای انجام شده در طول تاریخ، این مکان همچنان به عنوان یک زیارتگاه و نماد هنر و فرهنگ دوره صفوی و قاجار شناخته میشود. نگهداری از آثار هنری و تاریخی موجود در آرامگاه، وظیفهای مهم برای نسلهای آینده است تا این میراث گرانبها حفظ و منتقل شود.