شعر فردوسی درباره مهربانی

**عنوان مقاله: مهربانی و اخلاق در شاهنامه فردوسی**

### شعر
> زبان را نگهدار باید بدن
> نباید روان را به زهر آژدن
> دل مرد مطمع بود پر ز درد
> به گرد طمع تا توانی مگرد
> مکن دوستی با دروغ آزمای
> همان نیز با مرد ناپاک‌رای

### معنی ابیات
در این بخش، هر بیت از شعر فردوسی را به زبانی ساده و روان توضیح می‌دهیم:

– **زبان را نگهدار باید بدن / نباید روان را به زهر آژدن**
در این بیت، فردوسی به اهمیت کنترل زبان و پرهیز از سخنان ناپسند اشاره می‌کند. او تاکید دارد که نباید با سخنان تلخ و زهرآلود، روح و روان خود و دیگران را آزار دهیم.

– **دل مرد مطمع بود پر ز درد / به گرد طمع تا توانی مگرد**
فردوسی در این ابیات توصیه می‌کند که از طمع ورزی دوری کنیم، زیرا طمع، دل انسان را پر از درد و رنج می‌کند.

– **مکن دوستی با دروغ آزمای / همان نیز با مرد ناپاک‌رای**
در این بخش، او هشدار می‌دهد که با افراد دروغ‌گو و ناپاک‌رای دوستی نکنیم، زیرا چنین افرادی می‌توانند ما را به مسیرهای نادرست هدایت کنند.

### تفسیر و تحلیل کلی شعر
شاهنامه فردوسی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبیات فارسی، سرشار از آموزه‌های اخلاقی و انسانی است. در این شعر، فردوسی بر اهمیت مهربانی، صداقت و انتخاب دوستان شایسته تاکید دارد. او معتقد است که مهربانی و اخلاق نیکو نه تنها باعث تعالی روح فرد می‌شود، بلکه جامعه را نیز به سوی سلامت و زندگی بهتر هدایت می‌کند. فردوسی با بیان این اصول اخلاقی به خوانندگان خود نه تنها راهنمایی برای زندگی بهتر ارائه می‌دهد، بلکه ارزش‌های انسانی را نیز برجسته می‌سازد. از دیدگاه او، رعایت این اصول می‌تواند انسان‌ها را از درد و رنج دور کرده و به سوی آرامش و خوشبختی رهنمون سازد.