### اصل شعر
به جمشید بر گوهر افشاندند
مران روز را «روز نو» خواندند
سر سال نو هرمز فرودین
برآسوده از رنج روی زمین
همه ساله بخت تو پیروز باد
همه روزگار تو نوروز باد
### معنی ابیات
#### بیت اول و دوم
در این ابیات، فردوسی به داستان جمشید، یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایران، اشاره می‌کند که جشن نوروز را بنیان نهاد. “به جمشید بر گوهر افشاندند” به معنای این است که در زمان جمشید، جواهرات پراکنده شد و این روز را به عنوان “روز نو” نام‌گذاری کردند.
#### بیت سوم
“سر سال نو هرمز فرودین” به این معناست که آغاز سال نو در روز هرمز از ماه فروردین قرار دارد، زمانی که زمین از رنج و سختی‌های زمستان آسوده می‌شود و بهار آغاز می‌شود.
#### بیت چهارم و پنجم
در این ابیات، آرزوی سعادت و پیروزی برای شخص مورد نظر بیان می‌شود. “همه ساله بخت تو پیروز باد” به معنای این است که هر سال بخت و اقبال تو پیروز باشد و “همه روزگار تو نوروز باد” به معنای این است که تمام زندگیت به شادی و تازگی نوروز باشد.
### تفسیر و تحلیل کلی شعر
نوروز در شاهنامه فردوسی به عنوان نمادی از تجدید حیات و آغاز دوباره در زندگی توصیف شده است. در داستان جمشید، نوروز زمانی برای جشن و شادی، و همچنین فرصتی برای بازنگری و تجدید حیات طبیعت محسوب می‌شود. فردوسی با اشاره به این مفهوم، به اهمیت فرهنگی و تاریخی نوروز در تمدن ایرانی اشاره می‌کند. او نشان می‌دهد که چگونه این جشن با آرزوی سعادت و خوشبختی برای دیگران گره خورده است و به عنوان زمانی برای بخشش و نیکوکاری مورد توجه قرار می‌گیرد. به طور کلی، شعر فردوسی تأکیدی بر ارزش‌های مثبت و انسانی فرهنگ ایرانی دارد که در نوروز به اوج خود می‌رسد.
